Cấy ghép implant được đánh giá là phương pháp tiên tiến nhất hiện nay trong việc phục hình mất răng. Với tỉ lệ thành công cao, nhiều ưu điểm vượt trội, khắc phục được những nhược điểm của các phương pháp truyền thống
Tuy nhiên, sự thành công của các ca cấy ghép, độ ổn định của Implant có thể bị hạn chế do nhiều yếu tố như sức khỏe của bệnh nhân, việc sử dụng thuốc, thay đổi lối sống, dinh dưỡng, vấn đề về khớp cắn, mất thêm răng, chấn thương, thiếu niêm mạc quanh Implant có thể xảy ra tình trạng viêm quanh Implant
Viêm quanh Implant là gì?
Viêm quanh implant là tình trạng nhiễm trùng mô mềm và mô cứng quanh implant. Bệnh khởi phát khi thức ăn, vi khuẩn không được làm sạch (mảng bám quanh Implant) sẽ tích tụ và xâm nhập vào khe hở giữa Implant và mô liên kết xung quanh tạo thành các túi Implant. Theo thời gian vi khuẩn trong các túi này gây nên các quá trình viêm và làm các túi này sâu dần đến lớp xương nâng đỡ Implant gây nên tình trạng tiêu xương quanh implant, nguy cơ tiềm ẩn ảnh hưởng đến sự ổn định của implant, nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến “thất bại” của ca cắm ghép.
- Viêm niêm mạc quanh implant là tình trạng viêm mô mềm xảy ra quanh implant, thường là dấu hiệu đầu tiên của viêm quanh implant và khi xảy ra lợi có thể bị ửng đỏ nhưng không làm mất sự bám dính và gây tiêu xương.
- Tình trạng viêm niêm mạc nếu không điều trị sớm sẽ dẫn đến tiêu xương nâng đỡ implant. Và khi đó cần can thiệp phẫu thuật để ngăn chặn sự tiến triển và sửa chữa các mô cứng bị mất.
- Vì vậy cần xác định kịp thời tình trạng viêm niêm mạc quanh implant và điều trị sớm để ngăn chặn sự phát triển khiến cấu trúc xương bên dưới Implant bị phá hủy
Giống như răng tự nhiên, phần cấy ghép yêu cầu sự chăm sóc thường xuyên để duy trì mô mềm. Mô mềm quanh Implant khỏe mạnh đóng vai trò như một rào cản sinh học đối với một số tác nhân gây ra bệnh viêm quanh Implant.
Các nghiên cứu báo cáo tỷ lệ xuất hiện của viêm niêm mạc quanh implant và viêm quanh implant lần lượt là từ 46% đến 63% và từ 19% đến 23%. Những bệnh nhân chăm sóc cá nhân thường xuyên tại nhà và nhận điều trị kịp thời thể hiện tỷ lệ mắc bệnh này giảm so với những bệnh nhân không được điều trị đúng cách. Do đó, hiểu và điều chỉnh các yếu tố nguy cơ sẽ làm giảm khả năng tiến triển của bệnh.
Viêm quanh Implant: tác nhân chủ yếu
Nguy cơ phát triển viêm quanh implant:
- Bệnh nhân có tiền sử nha chu mãn tính, không duy trì chăm sóc đều đặn sau khi cấy ghép. Bệnh nhân bị viêm nha chu có nguy cơ bị viêm quanh implant khá cao (50%)
- Màng sinh học trong miệng ở những bệnh nhân mắc bệnh nha chu nhạy cảm hơn, miễn dịch kém hơn khi tiếp xúc với các dư lượng hạt xung quanh hoặc trên bề mặt Implant
- Hút thuốc: Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc bệnh viêm quanh implant cao (72,7%) ở những người hút thuốc.
- Các bệnh khác như cao huyết áp, đái tháo đường, loãng xương và bệnh tim mạch không có ảnh hưởng đáng kể đến tỷ lệ mắc bệnh viêm quanh implant theo các số liệu thống kê. Tuy nhiên, việc cải thiện tích cực tình trạng bệnh như cải thiện chăm sóc cá nhân, điều trị các vấn đề nha chu và quản lý sức khỏe tổng thể (như bệnh tiểu đường), có thể giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh viêm quanh implant và duy trì được sự ổn định của Implant.
Yếu tố rủi ro bị đánh giá thấp.
Quá trình sản xuất phải được thực hiện cẩn thận ở tất cả các giai đoạn để đảm bảo sản phẩm cuối cùng không có vi khuẩn. Mặc dù được đóng gói vô trùng, nhưng Implant vẫn có thể gây ra viêm nhiễm do các tạp chất hữu cơ hoặc dư lượng hạt như vonfram, đồng hoặc niken-crom trên bề mặt Implant từ quá trình sản xuất.
- Các tạp chất hữu cơ chứa carbon (Hình 1) có liên quan đến tình trạng tiêu xương và viêm quanh implant.
- Sự tiếp xúc của xương với các tạp chất, dư lượng hạt trên bề mặt Implant sẽ kích hoạt đại thực bào tiết ra các cytokine gây viêm như tumor necrosis factor-α, interleukin (IL)-1b, IL-6, và prostaglandin E2, tác động lên các tế bào biểu bì để chuyển hóa thành tế bào huỷ xương ( osteoclast ). Sự gia tăng osteoclast gây mất xương quanh implant (Hình 2).
- Các hạt trên bề mặt Implant có kích thước từ 0.2 µm đến 7.2 µm được xác định có gây viêm. Nếu những hạt này tách ra từ bề mặt implant trong quá trình cấy ghép, Các đại thực bào được kích hoạt tiêu diệt các sinh vật nội bào và tiết ra cytokine, và enzyme matrix metalloproteinase (MMP-8) được tạo ra trong quá trình viêm nhiễm. Kết quả là vùng tổn thương và viêm mô mềm ngày càng nghiêm trọng.
Hình 1 tạp chất cacbon, các hạt có thể tiếp xúc với mô, xương trong quá trình cấy ghép và tồn tại trong khoang xương gây ra phản ứng viêm không mong muốn. ( hình ảnh được cung cấp bởi tổ chức Cleanimplant )
Hình 2. Viêm quanh implant do dư lượng hạt gây ra, giải phóng cytokine gây viêm sau khi kích hoạt đại thực bào dẫn đến thoái hóa mô và tiêu xương. (il = interleukin, tnfα = yếu tố hoại tử khối u alpha) (hình ảnh được cung cấp bởi tổ chức Cleanimplant )
Các nghiên cứu do tổ chức CleanImplant – tổ chức phi lợi nhuận phối hợp với trường Đại Học Charité, Berlin và Học Viện Sahlgrenska, Thụy Điển được thực hiện từ năm 2008, với mục đích phân tích chất lượng của các hệ thống Implant bằng phân tích dưới kính hiển vi điện tử quét ảnh (SEM) và phương pháp phổ năng lượng tia X ( EDS ) .
Trong những năm qua, hàng trăm cuộc đánh giá được thực hiện, các phân tích nguyên tố định tính cũng như định lượng của hơn 250 bộ cấy ghép nha khoa từ 180 thương hiệu. Một sự thật đáng buồn là chỉ rất ít hệ thống Implant không có hoặc có rất ít dư lượng hạt trên bề mặt.
Bề mặt của các trụ Implant khác nhau không có dư lượng tạp chất
Nghiên cứu đã tiết lộ những khác biệt đáng kể về độ sạch của các mẫu được phân tích. Hình ảnh SEM cho thấy dư lượng tạp chất trên bề mặt Implant và thể hiện những vùng trên bề mặt không được làm sạch hoàn toàn trong chuỗi quy trình sản xuất hoặc xử lý bề mặt. Dưới độ phóng đại cao, các hạt cacbon hữu cơ xuất hiện dưới dạng các đốm đen. hình ảnh SEM ở độ phóng đại thấp (500x) và độ phóng đại cao (2.500x) cho thấy vật liệu nhựa nhiệt dẻo, polyme tổng hợp và polysiloxan trên bề mặt Implant mặc dù đã vô trùng.
Dưới độ phóng đại cao, các hạt cacbon hữu cơ xuất hiện dưới dạng các đốm đen
Bề mặt Implant vật liệu ceramic cũng thể hiện các mảnh vụn hữu cơ do sản xuất
Tất cả các hệ thống Implant được phân tích dù có dư lượng tạp chất lớn trên bề mặt vẫn có nhãn hiệu CE hoặc đã nhận được giấy phép từ FDA tuân thủ các quy định quốc gia. Điều này cho thấy Implant vẫn có khả năng gây viêm nhiễm cao, ngay cả trong bao bì vô trùng. Gây hại cho bệnh nhân và dẫn các trường hợp viêm quanh implant
Hình ảnh SEM của Implant được đóng gói vô trùng, chứng nhận CE và FDA với các tạp chất hữu cơ lớn (các hạt tối) ở các ren
Đảm bảo “Sạch” bằng thử nghiệm nghiêm ngặt
Nhận thấy những rủi ro đáng kể đối với bệnh nhân. Nhiều nhà sản xuất đã nỗ lực không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm thông qua việc nghiên cứu phương pháp sản xuất loại bỏ các tạp chất hữu cơ, dư lượng hạt trên bề mặt Implant để đảm bảo an toàn tuyệt đối.
Một số nhà sản xuất lớn đã tham gia quy trình phân tích và kiểm tra toàn diện được phát triển bởi CleanImplant Foundation, một tổ chức phi lợi nhuận được thành lập để đánh giá chất lượng và độ sạch của bề mặt cấy ghép.
CleanImplant thực hiện các phân tích và kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo rằng các hệ thống Implant được xử lý bề mặt và đóng gói với độ sạch cao và không chứa tạp chất. Chứng nhận “SẠCH” được trao sau một quá trình thử nghiệm nghiêm ngặt
Kết luận
Khi cấy ghép nha khoa trở nên phổ biến trên toàn thế giới, việc theo dõi bệnh nhân trước, trong và sau khi cấy ghép là rất quan trọng để bảo tồn xương xung quanh implant, ngăn ngừa viêm nhiễm và đạt được kết quả lâm sàng tốt.
Hiện nay, viêm quanh implant trở nên phổ biến hơn, các bác sĩ đã hiểu rõ hơn về các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh. Các yếu tố góp phần gây viêm quanh implant bao gồm nha chu , hút thuốc, các vấn đề sức khỏe như bệnh tiểu đường không được kiểm soát
Chất lượng bề mặt của Implant cũng là 1 yếu tố nguy cơ có ảnh hưởng đến các bệnh lý mô mềm xung quanh Implant. Trong khi hầu hết các trường hợp viêm quanh implant hoặc mất Implant, các bác sĩ cho rằng vấn đề nằm ở bệnh nhân, thì kết quả phân tích được trích dẫn bên trên cho thấy việc sản xuất, xử lý bề mặt còn dư lượng hạt, tạp chất trên bề mặt Implant cũng có thể gây ra phản ứng viêm quanh implant, gây thất bại cho ca cấy ghép. Để đảm bảo chất lượng, sự thành công, Implant cần được xử lý bề mặt sao cho không còn tạp chất trên bề mặt sau khi được lấy ra khỏi bao bì vô trùng.
